PANDEMİ İLE ARTAN İNTERNET ALIŞVERİŞİ VE TÜKETİCİ HAKLARI

Günümüzde ulusal ve uluslararası birçok düzenlemesi bulunan tüketicinin korunması ve tüketici hakları hususu, dünyada sanayi devrimi ile gelişmeye başlamış olup Osmanlı Devleti’nde ise loncalar ve padişah fermanları ile düzenlenmeye çalışılmıştır. Günümüz kanunlarında ise Türk Ticaret Kanunu ticari işleri düzenlediği için tüketici hakları konusunda pek yer vermemektedir. Borçlar Kanunu da tüketicinin korunması konusunda yetersiz kaldığı için özel tüketiciyi koruyan kanunlara gerek duyulmuştur. Şu an özel bir kanun olarak 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun tüketici hakları konusunda özel düzenlemelere yer vermektedir. Bu kanuna göre Ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden her gerçek veya tüzel kişi tüketici olarak kabul edilmiştir. Tüketicinin korunmasının asıl sebebi tacire nazaran tüketicinin bilgi ve tecrübe olarak daha zayıf olmasındandır. Bu noktada kanun ve yönetmelikler tacire belli yükümlülükler yüklerken tüketiciye ise belli kolaylıklar sağlamıştır.

Pandemi sürecinde daha da popüler hale gelen internet alışverişleri belli başlı tüketici uyuşmazlıklarını artırmıştır. İnternet alışverişleri yapılırken mesafeli satım sözleşmeleri kullanılmaktadır. Bu sözleşmelerin tarafı olan tüketiciler 6502 sayılı kanuna göre on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptirler. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya tüketiciler tarafından yöneltilmiş olması yeterlidir. Cayma hakkının kullanılamayacağı ürünlerde veya cayma hakkının kaybedilmesi durumlarında ise satıcı tüketiciyi açıkça aydınlatmalıdır. Ayrıca yönetmelik gereği sözleşme kurulmadan önce mutlaka taciri ve ürün hakkında ön bilgilendirme formu tüketiciye sunulmalıdır. Tüketici genelde bu formu okumadan “okudum, kabul ediyorum” butonuna tıklasa da bu form hukuki olarak değerli bir belge ve satıcı tacir için bir yükümlülüktür.

Tüketici ile tacir arasında gerek internet alışverişleri gerekse normal alışverişlerde ürünün bozuk çıkması, hatalı veya eksik olması ya da internet ortamında sunulan ürünün gönderilmemesi gibi bir takım anlaşmazlıklar yaşanması ve tüketicinin cayma hakkını kullanmak istemesi durumunda sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Tüketiciler, bir uyuşmazlık ile karşılaştıklarında kendi ikamet ettikleri ilin; 7.550 Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda İlçe Tüketici Hakem Heyetlerine, Büyükşehir statüsünde olan illerde 7.550 Türk Lirası ile 11.330 Türk Lirası arasındaki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyetlerine, 11.330 Türk Lirası altındaki üstündeki uyuşmazlıklar için ise  Tüketici Mahkemelerine başvurabilmektedirler.